lunes, 13 de mayo de 2019

O Porto e Coído de Bares, unha grande historia reflexada na toponimia.

Nesta pequena entrada non imos debater se orixe deste porto, e natural ou feito a medida pola man do home, persoalmente acho que nos atopamos ante unha curiosa forma natural, a cal fai un porto e refuxio perfecto no punto máis occidental da Península Ibérica, onde se mesturan o Atlántico máis o Cantábrico.

O que si semella evidente é que as diferentes culturas que por alí transitaron cos seus barcos, e os propios indíxenas galaicos, aproveitaron dito refuxio na da costa e mesmo puideron modificar, co fin de ser no período antigo, da Idade do Ferro (cando menos) o medievo, como un dos principais portos do norte ibérico e lugar de intercambios comerciais de diferentes culturas.
Coído de Bares
O Coído de Bares, que é o nome do porto, ten uns 300 metros de lonxitude e  esta formado por pelouros de seixo sen labrar, de forma esférica, seu nome posiblemte deriba do indoeuropeo, cando menos a raíz, como “Baroña”, que seguramente ten que ver con formas ou cabos da costa. O arqueólogo F. Manciñeira atopou unha moedas púnicas que datou do século VII a.C, polo que estimoulle un orixe fenicio. Outros historiadores pola contra, danlle un orixe romano, pois na aldea de Bares, apareceu unha necrópole romana. Este porto seguiu sendo importante no período medieval, sen ir máis lonxe, a presencia dos Templarios no antigo mosteiro de Illa Coelleira, os cales como sempre, controlaban os camiños así como certas rutas comerciais.

Bares e seus redores, tampouco escaparon dos ataques e saqueos dos normandos (vikingos), tanto así, que posiblemente deixaran súa pegada nun asentamento no xacemento de Moutillós e na propia Illa Coelleira, sen descartar que puidera ser o revés, un forte dos galegos da zona para defenderse deles. A partir do século XIII, converteuse nunha importante factoría baleeira. 
Vista do cabo Estaca de Bares dende o Vixiador do Vicedo.

Pero o que imos por ensinar nesta entrada, é a rica toponimia da zona como testemuña que nos deixou ese importantísimo transito comercial doutros tempos pasados, un lugar de conexión dende o mundo mediterráneo e Atlántico sur, coas terras do Atlántico norte das Illas Británicas e Europa do norte.

Temos así o redor do Cabo Estaca de Bares e seu Coído ou porte, nomes de montes que servían para facer sinais visuais con lume e fume, os tradicionais “Fachos”, os antepasados dos tradicionais faros. Enriba de Bares temos os montes do “Semáforo” e o “Facho ou Chan da Caldeira”.

O outro lado da recortada Ría do Barqueiro, na veciña Ría de Viveiro na súa entrada, tamén temos o “Monte do Facho”, sobre o xacemento de Moutillós, e o outro lado desta ría, o “Monte do Faro”.

Outros vixiadores do lugar, serían entre ambas rías os montes da “A Atalaia” e “O Vixía do Vicedo”. Se pasamos a outra beira oriental da ría de Viveiro, tamén na súa entrada, aparecen os castros costeiros do “Castro” e “O Castelo”.
Illa Coelleira

Por último, tampouco podemos esquecernos da Illa Coelleira, a cal tal vez merecería un estudo máis profundo. Desta Illa, contounos un veciño do Vicedo.

“Teño ido a Illa en barca, a cal é enorme, conserva un embarcadoiro de pedra do cal sube un camiño onde se atopa o actual faro. O máis sorprendente é que ten auga doce, que sae en grande cantidade dunha fonte que se atopa a metade de camiño entre o embarcadoiro e o faro, xunto onde se atopan o único par de arbores da Illa, bota tal cantidade de auga, que ate ten un pilón. Esta toda chea de tobeiras de coellos de monte, que abundan, e súa terra de cor negra e riquísima, tanto que non fai tanto no pasado alí plantábase patacas e millor en abundanza, a xente de antes si traballaba a terra.”

No hay comentarios:

Publicar un comentario