lunes, 19 de febrero de 2018

TRES CASTELOS OLVIDADOS NO INTERIOR GALEGO (TORRE DE ARCOS, A MOTA E CIRA)


E moi típico viaxar polas terras da meseta, e cada pouco poder sobre os outeiros que coroan os pequenos pobos e vila os restos dun castelo en ruínas, como xigantes centénelas vixías a súa sorte, sombras do esplendor que tiveron no seu día, testemuñas dun pasado remoto de luitas e enfrontamentos.

Certamente e por algo que muitos caracterizan e recordan as terras da meseta, algo moi de súas estampas, pero e nas nosas? Na terra galaica non temos tamén restos esquecidos como xigantes abandoados a súa sorte nas nosas verdes paisaxes? Pois aquí expoñemos tres exemplos, entre muitísimos, que nos chamaron a atención no interior galego, tratase da Torre de Arcos (Chantada), a fortaleza da Mota (Guntín de Pallares) e a de Cira (Silleda).

A Torre de Arcos, Chantada (IX?).

Non sabemos muito de súa historia, inda que si aparece na lista de castelos destruídos polas revoltas irmandiñas do século XV. Seu orixe, que saibamos non se sabe, inda que un dito popular conta que o primeiro bispo de Compostela, Teodomiro, nos tempos do descubrimento do sepulcro do apóstolo, nacera neste castelo, a comezos do século IX.


Si sabemos que pertenceu os Fernández Temes, posibles antepasados do famoso Gonzalo Fernández de Córdoba, O Gran Capitán (S.XV). Na porta da entrada, a día de hoxe moi deteriorada e cuberta pola maleza, esta o escudo de armas da casa Temes, con tres barras horizontais.
A día de hoxe só se conserva a torre do homenaxe, semi-derruída e no cuberta pola vexetación, e máis, parece parte xa desta, polo que mesmo estando o lado da torre non se aprecia se un non se fixa. Para adestrarse nesta, há que meterse nun mar de maleza e vexetación, como na graciosa foto que comparto, pero unha vez dentro dela pódese ver escaleiras, muros, a torre e até seu acceso, moi perigoso por posible derrubamento.

Claramente este castelo controlaría e vixiaría a vertente oriental da Serra do Faro, cunha grande visión sobre as extensas terras de Chantada e o val medio do Miño.

A Fortaleza da Mota, Guntín de Pallares (S.IX)

Seguindo o val do Miño cara o norte, e vixiando de forma inminente un posible paso antigo sobre este entre os lugares da Mota (Guntín) e Santo André de Ribeira (O Páramo), erguese a fortaleza da Mota.

Este castelo ten unha historia moi antiga e rica, seu orixe vaise até o século IX, cando o conde de Lugo, Ero Núñez, construína para vixiar este paso sobre o Miño próximo a cidade de Lugo. Despois pasou a pertencer a casa dos Taboada, os cales o parecer en algún muro conservan seu escudo de armas, no século XV foi destruída polos Irmandiños. Máis tarde, no século XVII pasou a pertencer o bispo de Lugo, e posteriormente Casa de Camarasa.
Actualmente sorprendeunos o chegar o lugar, ver que atopase habitado, e semella como casa de labranza e traballo. Conserva ben a estrutura do castelo, con murallas, torre de homenaxe así como portas de acceso, pero despois notase novas estruturas acopladas a orixinal, así como outras antigas abandoadas. A fortaleza atopase cerrada o público.

Fortaleza de Cira , Silleda (S.XI)


Se sorprendente foi atopar o castelo da Mota inda habitado, este inda o superou na parroquia de Cira, en Silleda. Este non só ten donos, senón que se atopa nunha zona cerrada privada co acceso prohibido, na cal existe unha pequena aldea coa torre no medio, para ver que o tema do pazo de Meiras non e único por desgraza na nosa terra.

Tratase doutro castelo que controlaba de forma inminente o val onde se unen os ríos Deza e Ulla, e polo que puidemos ver o lonxe, practicamente só conserva a torre de homenaxe.

Súa historia e moi rica pola súa antigüidade e emprazamento estratéxico, contan que a construíu Bernardo Xoán do Deza no século XI, polo que inda puido ver algunha incursión normanda polo Ulla arriba. Pertenceu a famosa raíña Dona Urraca no XII, onde contase que nela “reunía a todos os seus partidarios”. O arcebispo de Compostela, Diego Xelmírez, mercoulla a Dona Urraca por 150 marcos de prata e habitou nela por tempos, de seguro por sentirse máis seguro na súa bélica vida.                                                                                                                                                                                    No século XV pasou a pertencer o conde de Altamira, Lope Sánchez de Moscoso, dende ela controlaba as terras do arcebispo de Compostela, Alonso de Fonseca, que o mesmo tempo vixiaba esta dende súa fortaleza no Pico Sacro. Posteriormente foi destruída parcialmente, como as outras dúas polas revoltas irmandiñas.

A partir dese momento, perdeu valor como vixiante das terras do Deza por un lado, e polo outro das de Compostela, polo que foi abandoada e pouco a pouco quedando en estado de ruínas.
A día de hoxe esta nun terreo privado sen poder acceder a esta, non sabemos o feito de como acabou así.                                                                                                                                                              
As fotos foron sacada a distanza dende un monte próximo, nelas se pode ver unha torre de homenaxe impoñente que sobresae entre a vexetación, rodeada de maleza, e máis abaixo unha aldea privada onde parte de seus muros, parece que están feitos con pedras sacadas do propio castelo.

Dende esta publicación queremos reivindicar unha vez máis, o estado de abandono e marxinación de noso rico non, RIQUISIMO patrimonio histórico, e como muito del pasou e sigue en mans privadas, para perderse e morrer no olvido.

No hay comentarios:

Publicar un comentario